piątek, 21 stycznia 2011

SUBKULTURY MŁODZIEŻOWE Z "PEDEUTOLOGII"

SUBKULTURY MLODZIEŻOWE



I. Wyjaśnienie pojęcia „subkultura”

„Pojęcie subkultura w potocznym rozumieniu stawiane jest w jednym szeregu z takimi określeniami jak „nieprzystosowanie społeczne”, „patologia społeczna kojarzy się z negacją obowiązujących wzorów kulturowych, z rewoltą buntem- ma więc wydźwięk jednoznacznie pejoratywny” . Naprzeciw tej definicji wychodzi R. Dyoniziak z opisowym rozumieniem subkultury, według której „Gdy wiele jednostek ma podobne problemy i gdy na gruncie wspólnych zainteresowań i dążeń powstają dość trwale więzi miedzy rówieśnikami, którzy tworzą im tylko odpowiadające i ich tylko obowiązujące normy, wartości i wzory, to pewna całość tych norm, wartości i wzorów stanowi podkulturę określonej zbiorowości” . Obie definicje choć bardzo odbiegające od siebie są niezwykle trafne. Subkultury są pewnego rodzaju buntem, ale należy się doszukiwać w nim głębszego sensu, ponieważ młodzi ludzie często niedoświadczeni szukają swojego miejsca na ziemi. Próbują ukształtować swój system wartości poprzez ciągłe poszukiwanie samego siebie. Jedni biorą życie takim jakie jest inni chcą ten świat naprawić albo znaleźć na niego swój własny indywidualny sposób. Subkultury mogą być zwykłym zabiciem czasu, poszukiwaniem akceptacji lub dowartościowaniem się jednak zazwyczaj są wyrazistym odzwierciedleniem duszy jej członka.
Istnieje wiele różnorodnych sytuacji, w których młodzież ujawnia potrzebę wartości. Subkultury młodzieżowe w jakich się obracają bez wątpienia ułatwiają dokonanie wyboru owych wartości. Odwoływanie się młodzieży do dóbr wartości kultury z punktu widzenia pedagogiki kultury jest procesem naturalnym. Jednak kultura „może być zarówno czynnikiem kształtującym osobowość jak i czynnikiem rozkładającym tę osobowość” jak pisze B. Suchodolski.
Subkultury pojawiły się jako wyraz protestu przeciw zaznanej rzeczywistości społecznej, a przede wszystkim przeciw tradycyjnym instytucjom społecznym takim jak rodzina, oraz wartościom, wzorom i normom postępowania. Poszczególne subkultury różnią się założeniami ideowym. Łączy ich odrzucenie wszelkich autorytetów czego wyrazem jest rezygnacja z udziału w życiu społecznym a nawet agresja wobec rzeczywistości. Charakterystyczna cechą subkultur młodzieżowych jest ich wyraźnie i celowo manifestowana obyczajowość. Zewnętrznym wyróżnikiem subkultur jest charakterystyczny wygląd ich członków- fryzury, tatuaże, ubiór akcesoria(kolczyki łańcuchy emblematy). Jednym z najważniejszych czynników wyróżniających daną subkulturę jest także twórczość muzyczna, plastyczna i działalność wydawnicza w obrębie grupy. Sztuka subkultury podporządkowana jest zwykle jej ideologii.





II Typologia subkultur według Marka Jędrzejewskiego

Stereotypizacja życia społecznego, która zostaje przeniesiona w obręb danej subkultury wpływa na ich podział. Podział ten wskazuje na jednoznaczne reguły dzięki którym łatwiej można odróżnić osobę o podobnych poglądach od osoby ze sprzecznymi do danej subkultury.
Subkultury młodzieżowe można podzielić na :

1. „Alternatywne, w granicach których występują:
A. Subkultury religijno-terapeutyczne stawiające sobie za główny cel indywidualne doskonalenie osobowości i podnoszenie na wyższy poziom stanu świadomości i wiedzy”
Od wieków zadawane jest pytanie o sens życia. Jednak wszystkie pojawiające się na nie odpowiedzi mają niewyczerpany charakter. Jest to bardzo interesujący temat dla każdego z nas a szczególnie dla młodych ludzi, którzy nie maja ukształtowanej osobowości, a ich wartości często ulęgają zachwianiom. Ich wszelka działalność i starania sprowadzają się do wzbogacenia i podniesienia efektywności dotychczasowego bytu. W przeszłości i obecnie rozróżniane są dwa główne typy postrzegania rzeczywistości: „z jednej strony krytycyzm, racjonalizm, wiara w rozum, w dokonania nauki, z drugiej zaś religijny mistycyzm, odstępowanie od tradycyjnych religii w stronę sekt, kultów magii i astrologii, irracjonalnych nastrojów i mitologii nawołujących do rezygnacji z myślenia na rzecz czucia nowej wrażliwości oraz ściślejszych związków człowieka z natura.” W moim odczuciu podany podział jest popadaniem ze skrajności w skrajność gdyż zbyt racjonalistyczne podejście do otaczającej nas rzeczywistości może pozostawić mnogość pytań bez odpowiedzi ale z drugiej strony całkowite odrzucenie spraw przyziemnych może spowodować ze z tą rzeczywistością stracimy kontakt.
Na pewnym etapie naszego życia możemy spotkać się z wewnętrznym kryzysem gdzie mamy poczucie iż tracimy „grunt pod nogami”. Wtedy mało popularne i nienowoczesne wartości przybierają na znaczeniu.

Do subkultur o charakterze religijno- terapeutycznym należy min. Ruch Świadomości Kryszny. Stillson Judah pisze, iż „Krysznaici to ludzie w pełni rozczarowani światem materialistycznym, ponieważ niekiedy zaangażowali się weń za głęboko. Styl życia bhaktów jest radykalnym odrzuceniem tej formy istnienia. To wspólna cecha prawie wszystkich przyłączających się do ruchu” . Jest to ruch należący do wisznuizmu jednego z trzech głównych nurtów hinduizmu Subkultura ta opiera się na praktykach medytacyjnych i pracy w komunie rolnej. W poczuciu dezorientacji mogą nam pomóc przeżycia mistyczne które są rodzajem kształtowania świadomości, które to jest pozbawione poczucia niespełnienia i stresu. Kryszniacki rytuał oparty jest na odmawianiu mantry której powtarzanie ma pomóc w opanowaniu i oczyszczeniu umysłu i specjalnej modlitwie do której służą korale medytacyjne. Nieodłącznym elementem ceremoniału jest gra na bębnach- Mrdangach.Ruch ten przezwycięża bariery narodowościowe i antagonizmy na tle rasowym dzięki czemu przyswaja sobie zwolenników. Dla wielu kryszynaitów szczególna role odgrywa mistrz duchowy. Wiąże się to z faktem iż liczni polscy krysznaici pochodzący z rozbitych czy też patologicznych rodzin nie zaznało ojcowskiego autorytetu. Odwołują się do cywilizacji z przed dwóch tysięcy lat- wedyjskiej a Ich codzienne życie oparte jest na studiowaniu historycznych ksiąg. Kontrowersyjną postacią jest Guru posiadający nadzwyczajne właściwości umysłu dzięki którym może być pośrednikiem miedzy bóstwem a bhaktą. Ruch Świadomości Kryszny odrzuca współczesną cywilizację, głosząc kult przyrody. Propagują pokój i poszanowanie dla każdej żyjącej istoty . Przeciwstawiają się wszelkim przejawom przemocy, dążą do duchowej samorealizacji. Wśród mężczyzn
charakterystycznym strojem jest hinduskie sati. Najczęściej też mają ogolone głowy. Kobiety podobnie noszą typowe kolorowe hinduskie stroje


Rastafarianie w przeciwieństwie do ruchu „Hare Kryszna” nie odwołują się do tradycji starożytnej gdyż jej nie posiadają. Ruch ten powstał w drugiej połowie lat sześćdziesiątych wśród ludności murzyńskiej na Jamajce. Wierzenia Rastafarian opierają się na czystości rasy czarnej jako potomków biblijnego króla Dawida. Jednak nie ma on charakteru rasistowskiego bo jak pisze Peter B. Clark „ ruch ten daleki jest od propagowania rasizmu gdyż rastafarianem może być każdy niezależnie od koloru skóry, pod warunkiem że uznaje zasadę ogólnoludzkiego braterstwa, który odrzuca wszelki ucisk i dyskryminację” . Rastamanie dodatkowo traktują system babiloński jako źródło zła na świecie. Babilon przeciwstawiają –Syjonowi oazie dobra.
Oddają cześć Bogu Jahwe i nakazują
proste życie. W ich rozumieniu oznacza to wegetarianizm, zakaz spożywania alkoholu oraz narkotyków. Dopuszczalne jest palenie trawki (haszyszu, marihuany i konopi indyjskich). Głoszą powrót do natury który jest rozumiany jako zaprzestanie walk i wrogości. Do rozwoju tego ruchu przyczyniła się muzyka reggae, których teksty głoszą równość społeczną miłość i braterstwo. Rastafarianie wierzą w zjednoczenie się Afryki a muzyka ta jest muzyką serc, która
ma moc dzięki której to zjednoczenie ma nastąpić. Styl muzyki Reggae pozwolił im na kontakt z afrykańską przeszłością. Stąd uwielbienie i kult Wielkiego Lwa Plemienia Judy symbolizującego nieustraszoność. Związek z Afryką ma także podkreślić ich wygląd. Rastafarianie noszą długie galabije w których dominują barwy: żółta, czerwona i zielona. W Polsce rastamanie odwoływali się do stylu hipisów. Długie włosy plecione w warkoczyki i i kolorowe ubrania przypominały styl „rodowitych”
rastafarianów. Jak pisze Mirosław Pęczak „ Środowiska polskich rastafarian starały się demonstrować łagodny i twórczy model samorealizacji, dopingowały do zainteresowań sztuką i ezoteryczną literaturą” . Polscy Rastafarianie nie chcieli aby ich codzienność opierała się na egoizmie i bezwzględnym dążeniu do celu.




Czciciele Szatana inaczej zwani również satanistami odrzucają ingerencje Boga w świat człowieka. Według nich wszystko co znajduje się na Ziemi jest za sprawą szatana który został wygnany przez Boga z Jego królestwa na wieczne potępienie
Satanizm jest zaprzeczeniem chrześcijaństwa. W Religi chrześcijańskiej życie powinno być podporządkowane dekalogowi w przypadku satanizmu takim „dekalogiem” jest dziewięć twierdzeń Szatana według których to on jest reprezentantem min. mądrości i witalności. Jedną z ceremonii satanistycznych jest czarna msza podczas, której dochodzi do profanacji hostii, a kończy się ona orgią. Noc z 30 na 31 kwietnia nazwana nocą Walpurii jest świętem satanistycznym. Rytuały odbywają się w ciemnych pomieszczeniach gdzie wyznaczony kapłan przyjmuje ślubowanie wiary. Obecne są tam pewne insygnia mianowicie odwrócony krzyż i gromnica. Satanizm ma swoje korzenie w dalekiej przeszłości. Już w średniowieczu palono czarownice i heretyków na stosie jeśli byli podejrzani o kontakty z Szatanem. O tym że w Polsce współczesnej istnieje subkultura „Dzieci Szatana” wiemy od momentu jarocińskiego festiwalu w 1986 roku. Jak podaje Marek Jędrzejewski „Doszło do profanacji krzyża podczas występu grupy KAT śpiewającej teksty wielbiące szatana i siły nieczyste oraz czarnej mszy na miejscowym cmentarzu” . Muzyka hevy metalowa początkowo była traktowana jako kontynuacja hard rocka z poprzedniej dekady. Sytuacja zmieniła się gdy coraz częściej pojawiały się zespoły przyznające się do satanizmu. W swoich przesiąkniętych krwią tekstach i agresywnej muzyce przekazują
pewną symbolikę. Niestety czasem twórczość metalowców była odbierana zbyt dosłownie przez młodocianych przyznających się do uwielbienia Szatana (pseudosatanistów) i powodowała akty wandalizmu. Pod wpływem tej muzyki dochodziło także do aktów samobójczych.
Odłamami współczesnego Satanizmu są kościół Szatana, którego założycielem jest Anton Sandor La Vey i Świątynia Seta. Istotnymi znakami dla Satanisty są:

Pentagram, którego wierzchołki oznaczenie cyfrowe
symbolizują elementy cyfrowe
Wszechświata.


Głowa kozy
Odwrócony krzyż który często
służy także jako zawieszka na
szyję.



Nie można jednak „mierzyć wszystkich satanistów jedną miarą” ponieważ istnieją tacy dla których kult Szatana jest pewnego rodzaju filozofią i drogą do poznania prawdy o świecie i człowieku.


B. Subkultury „ekologiczno- pacyfistyczne, które upatrują w działalności na rzecz środowiska, zdrowia ludzkiego i w idei pokoju nowej jakości społecznych przeżyć i doświadczeń”
Od początku istnienia natura była nieodłącznym elementem w życiu człowieka i w jego prawidłowym funkcjonowaniu. Od wieków daje schronienie, pożywienie a także równowagę ducha. Wraz z rozwojem technologicznym oraz cywilizacyjnym świata rośnie także poziom zanieczyszczeń przyrody. Sytuacja ta która ciągle się pogłębia bardzo martwi ruchy ekologiczne. Propagują one hasła ochrony środowiska przed skażeniami będącymi konsekwencją rozwoju przemysłu oraz działalności człowieka. Z tego powodu często jest im zarzucane antypaństwowość oraz anarchizm. Jednak po mimo ciągłych napotykanych utrudnień wiara w słuszność idei ekologów dodaje im siły i determinacji w dążności do obranych celów. Ruchy ekologiczne nie są klasycznym przykładem subkultury jednak ich sposób komunikowania się jest odmienny niż w naszej kulturze. Każdy może zachować swoją odrębność jeśli tylko jest mu bliska idea ekologizmu. Przykładem nieformalnego ruchu ekologicznego- pokojowego jest Ruch „Wolę Być”. Ruch ten miął określony styl życia, który sprowadzał się do aktywności i poszukiwaniu pozytywnych treści zawartych w życiu. Jego realizacja polegała min. na poszukiwaniu harmonii ze środowiskiem naturalnym, rozwijaniu zielonego stylu bycia, propagowania ekologicznych rozwiązań w rolnictwie i w przemyśle oraz sadzeniu drzewek i sprzątaniu lasów. Program „Akademii życia” był odpowiedzią na dehumanizację życia. Ich członkowie nastawieni byli min. na rozwój zdolności człowieka. W ruchach ekologicznych ogromną rolę odgrywało umiejętne korzystanie z dóbr natury a przy tym prawidłowe funkcjonowanie człowieka w zgodzie z nią.

Bezpieczeństwo psychiczne człowieka uwarunkowane jest min. sytuacja panująca w kraju. Jest ono bardzo istotne w prawidłowym rozwoju emocjonalnym człowieka. Brak jego poczucia może zostawić ślady w psychice człowieka co później odbija się w późniejszym stadium jego życia. Utrzymanie pokoju na świecie, do którego dążą pacyfiści przyczynia się do spokoju psychicznego a zrazem lepszego funkcjonowania człowieka w obrębie społeczeństwa. Działania pacyfistyczne były widoczne w akcjach polskiego ruchu „Wolność i Pokój”, który min przyłączył się do powstania Międzymiastówki Anarchistycznej. Jego celem miało być koordynowanie oraz integracja grup anarchistycznych w różnych częściach Polski. Anarchiści byli uważani za subkulturę o zabarwieniu politycznym. Mirosław Pęczak podkreśla iż „ anarchiści zawsze byli w opozycji wobec państwa jako takiego i nadal są w opozycji do jakiegokolwiek z istniejących systemów politycznych. Ich wizja i utopia nadal stawiała ich, i stawia nadal, w roli permanentnej opozycji” . Podany cytat może być odwołaniem do sytuacji z przeszłości kiedy to Anarchiści byli zwróceni przeciwko komunizmowi i tym samym zjednali sobie pewne grono opozycji antykomunistycznej. Jednak nawet gdy system socjalistyczny został obalony Anarchiści nadal zostawali w opozycji gdyż nie uznawali silnej władzy państwowej. Jak podaje Marian Filipiak ich celem nie jest chaos i rozkład, lecz walka z tym wszystkim, co łączy się i wnika z represyjnego charakteru państwa co utrudnia kształtowanie się wolnego społeczeństwa” Część Anarchistów była nastawiona pacyfistycznie i brała udział w akcjach ruchów feministycznych i ekologicznych min. budowa tamy w Czorsztynie lecz znaczna część konkretnie zaznaczyła swój program umiłowania Żydów oraz postawy walki czynnej czego konsekwencja były np. starcia z nacjonalistami. Wolność może być różnie pojmowana przez człowieka. Dla jednych przejawia się ona wolnością słowa, wyznania czy nawet sposobu ubierania się, ale są tacy dla których wolność wkracza w sferę ogółu i ma wymiar wolnego społeczeństwa- takiego społeczeństwa w które nie ingeruje państwo.
Połączeniem idei ekologicznych i pacyfistycznych byli Obdżektorzy, którzy swego czasu tworzyli wspólnotę subkulturową w Polsce. Występowali oni czynnie przeciw niszczeniu środowiska naturalnego, ale także wojnie i armii. Odznaczali się konsekwencją w działaniu. Dowodem na to może być odmowa wstąpienia do Sił Zbrojnych, które było nakazane przez państwo przy czym ponosili wszelkie skutki prawne łącznie z więzieniem. Niegodziwe traktowanie w wojsku które sprowadzało się do łamania podstawowych praw człowieka zakończyło się kilkudniową głodówką pod Sejmem we wrześniu 1989 roku. Ekopacyfiści Domagali się „ godziwego ekwiwalentu za ubranie i żywność dla odbywających służbę zastępczą, aby obdżektor nie był ciężarem dla rodziny”. Są to wymagania które powinny być zagwarantowane przez państwo gdyż stanowią „minimum człowieczeństwa” . Akcje skierowane przeciwko służbie wojskowej doprowadziły do bojkotu min. szkolenia wojskowego.
2. Subkultury buntu i ucieczki

A. „ buntu społeczno- obyczajowego. Zakładają szacunek dla indywidualności i dążenia do realizowania określonego stylu życia, jak również występują z pewnym pozytywnym programem przemian w wymiarze kulturowym, społecznym, a nawet politycznym”

Ustrój polityczny panujący w ówczesnej Polsce nie dawał możliwości rozwoju młodym ludziom. Zaczęto dusić się w kraju który odcięty był od wszelkich nowości. Nic wiec dziwnego że w Polsce w tym czasie pojawiają się bardzo wyraziste i tętniące życiem subkultury. Kolorowe skarpetki, amerykańskie marynarki w kratę, spodnie „rurki”, podniesiony kołnierzyk i buty na wysokiej podeszwie- zakazany owoc lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Zerwali go bikiniarze, bo jak widomo zakazane smakuje najlepiej. Muzyka boogie-woogie na co dzień grała w ich duszach.
Uznawani za wrogów systemu socjalistycznego gdyż „podstawową racją bytu i wyróżnikiem bytowym bikiniarzy była właśnie fascynacja Zachodem, a przede wszystkim Ameryką” . Ich zainteresowanie wzbudzały nowe trendy w kulturze młodzieżowej. Przejawiali niezwykłą troskę o staranny wygląd i elegancję w manierach. Cecha charakterystyczną wyglądu bikiniarzy była piętrowa fryzura. Przypisuje im się początek sztuki graffiti w Polsce. Dokonali tego poprzez ręcznie wykonany napis na krawacie „Mde in USA”. Polska w tym okresie odznaczała się monotonią społeczną i kulturową. Tymczasem bikiniarze potrzebowali czegoś nowego i świeżego. Łączyła się z tym bezpośrednio fascynacja muzyką jazzową, ale przede wszystkim kulturą rockową. Skutkiem tego było powstanie dużej liczby polskich zespołów rockowych.

W latach pięćdziesiątych w USA wśród młodych twórców nastąpił atak na wszystko z czego Amerykanie byli dumni. Niekiedy w ich twórczości widoczne były nastroje charakterystyczne dla bitników. Ich niechlujny ubiór, pociąg do używek i sprzeciw wobec eleganckiego, wygodnego życia można uważać za zapowiedź ruchu hippisowskiego w hałaśliwych latach 60. Tym co odróżniało hipisów od bitników była min. muzyka. Pośród zgiełku ulic wielkich miast grupowały się kilkuosobowe zespoły. Podstawowym instrumentem każdego z nich była oczywiście gitara elektryczna. Jednak w przeciwieństwie do poprzedników wydawane przez nią dźwięki były dużo bardziej żywiołowe i wrzaskliwe. Hipisi byli pozytywnie nastawieni na życie i człowieka- otwarci na każdego niezależnie od światopoglądu czy rasy. Dlatego też często wśród nich byli tzw. „sezonowcy” upodobniający się do ruchu w sposób
zewnętrzny.

Formowanie się subkultury hipisowskiej w Polsce miało zupełnie inny charakter niż na Zachodzie. Polska młodzież walczyła o wolność rozumianą jako uniezależnienie się od władzy państwowej. Popularne były hasła o wydźwięku ekologicznym jako powrót do naturalności i dbałości o środowisko. Odmiennie rozumiane było także pojęcie pokoju, które wśród społeczności hipisowskiej przyjęło formę wybitnie pacyfistyczną. Lata osiemdziesiąte przyniosły upolityczniony bunt w ideologii posthipisowskiej. Jednak nie zatracili oni swojego pierwotnego celu jakim było uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości i wartości, które miały w niej odgrywać główną rolę. W atmosferę luzu i młodzieńczej spontaniczności
posthipisowską publiczność na koncertach wprawiał dziś
legendarny zespół „Dżem” . W swym repertuarze prezentował różne odmiany rocka, ale nie zabrakło także bluesa czy też akcentów reggae. Członkowie zespołu pasowali do hippów nie tylko pod względem wyglądu zewnętrznego nosząc dżinsy luźne koszulki oraz zapuszczając długie włosy i brodę. Z piosenkami Dżemu mogło utożsamiać się wielu spośród społeczności hippie, gdyż w ich tekstach czuć powiew wolności, który rozsławiali. Jak pisze Marek Jędrzejewski „ Lider „Dżemu”, nieżyjący już Ryszard Riedel nazywany był jednym z ostatnich dzieci- kwiatów, który w pieśniach potrafił wyrazić ich egzystencionalny ból.
R. Riedel jako jeden z nielicznych polskich wokalistów potrafił zaśpiewać o bólu rozpaczy, pragnieniu wolności w świecie pełnym zła i kompromisów, fałszu i okrucieństwa.” – czyli idealnie pokazywał czym przepełnione jest serce każdego Hippa. Nie przestrzeganie prawa, idee pacyfizmu i otwartość na dylematy z którymi niejednokrotnie boryka się człowiek łączy neohipisów z hipisowska tradycja i przeszłością. Ich symbolem była pacyfika jako znak pokoju wyrażany w formie tatuażu lub emblematu kulą ziemska a w niej wolnym ptakiem. W środowisku neohipisowskim symbolem jedności były rzemyki na dłoniach, sznur koralików i dzwonek na szyi. W ich zachowaniu można było odczuć miłość do zwierząt gdyż nie konsumowali mięsa zwierzęcego oraz nie nosili ubrań i butów ze skóry.
Hippi prowadzili „życie w drodze” które hartowało charaktery i dawało im poczucie upragnionej wolności. Jednak jej prawdziwą oaza były hipchaty w których mógł przebywać każdy. Odnajdywał tam poczucie braterstwa gdyż dla hipisów istotnym jest bycie razem. Wśród tego ruchu zaistniał podobnie jak na zachodzie problem z narkomanią. Właśnie ona była powodem odejścia wielu młodych ludzi. Swobodny styl życia często łączony był z zażywaniem narkotyków. W Polsce i na świecie pojawiła się subkultura narkotyczna. Skutki brania narkotyków uwiecznione są w wielu klasycznych przebojach zespołów rockowych. Efektowne koncerty Jimi Hendrixa czy Janis Joplin z pokazami pirotechnicznymi miały wpływać na emocje oraz przenosić w stan uniesienia psychicznego. Rockowi idole szokujący wymyślnym strojem i zachowaniem na scenie niekiedy stają się autorytetem dla licznej rzeszy młodych często zagubionych ludzi. Zaślepieni uwielbieniem uciekają w złudną drogę, która po kawałku wyniszcza ich życie.

Solidarni w stosunku do pewnych wartości z Hippisami byli Punki. Podobnie jak oni uznawali równość każdego człowieka w obrębie ich grupy oraz znosili podziały na przywódców i słuchających rozkazów. Głośno o tej subkulturze zrobiło się po koncercie zespołu Sex Pistols w Londynie w 1976 roku. Pogłębiający się w Wielkiej Brytanii kryzys, a wśród ludzi rozrastające się nastroje społecznego niezadowolenia powodują rozpowszechnianie się muzyki punk rock, a wraz z nią subkultury o ironicznym podejściu do norm narzuconych przez społeczeństwo i kulturę.




Mówią o sobie: „Jesteśmy kwiatami w wiadrze pełnym śmieci”, „jesteśmy trucizną ludzkości, kochamy tylko siebie” Nazwa punk pochodzi z języka angielskiego i oznacza śmieć. Świat Punka pozbawiony jest ludzkich cech i uczuć. Wszelkie pozytywne wartości takie jak miłość, przyjaźń, dobro traktowane są jak oszustwo. Ich świat widziany w ciemnych barwach jest smutny, szary, brudny i pusty. Otaczająca rzeczywistość traktowana jest jako niezrozumiały chaos i monotonny nudny nieludzki ład. Pesymistycznie oceniają możliwość przeprowadzania zmian. Jednym z naczelnych haseł jest „nie ma przyszłości ”. To świat w którym jednostka pozbawiona jest wolności- uwięziona przez społeczeństwo, instytucje i wartości. Punk chodzi w brudnych, podartych, szaroburych szmatach (dżinsy, trykotowe koszulki, skórzane kurtki, czasem bardziej wymyślne - np. a la kaftan bezpieczeństwa), swe krótkie włosy usztywnia mieszaniną wazeliny z talkiem i farbuje na zielono lub fioletowo, twarz pokrywa trupiobladym makijażem i cieniami wokół oczu, które ukrywa za czarnymi okularami. Obwiesza się łańcuchami, swastykami, portretami Marksa, Nietzschego czy DeGaulle'a, zaś nos, wargi, uszy, policzki przekłuwa agrafkami. Punk wyraża się przede wszystkim w olbrzymiej masie tekstów o pesymistycznym wydźwięku tworzonych i śpiewanych przez setki punk-rockowych zespołów. Przykładem może być tekst piosenki polskiego zespołu „Dezerter” pod tytułem „Poroniona generacja”
„…Nie mamy celu. Nie mamy przyszłości. Nie mamy nadziei. Nie mamy radości…”
Zespół ten podobnie jak „TSA”, „Brak” czy „Opozycja” pojawił się na Ogólnopolskim Przeglądzie Muzyki Młodej Generacji w Jarocinie w latach osiemdziesiątych. Festiwal ten zapoczątkował inwazje subkultury punk w Polsce. Poczucie wspólnoty w grupie punkom daje ich charakterystyczny taniec pogo który sprzyja wyładowaniu emocji. Podobną wiekiem lecz zdecydowanie wrogo nastawioną subkulturą (ze wzajemnością) do punków są poppersi. Jak pisze Marek Jędrzejewski „ Poppersi akceptowali luksusowy, na wysoki połysk styl życia, wyczulenie na wszelkie zagraniczne nowinki w dziedzinie stroju. Publicznie eksponowali postawę narcystyczną, wyróżniającą się apoteozą wartości materialnych.” Młodzi poppersi naśladując dyskotekowy, kosztowny i wyrafinowany syl bycia stanowili zaprzeczenie wartości wśród punkowców. Dlatego też często dochodziło do różnych starć miedzy tymi subkulturami zazwyczaj przy użyciu przemocy. Subkultura poppersów przestała istnieć w połowie lat osiemdziesiątych.

B. Subkultury „izolacji od społeczeństwa. W swojej genezie odwołują się do kultu siły i podległości, a łączą ich doświadczenia resocjalizacyjne, swoisty żargon oraz specyficzne formy komunikacji, tak zwane drugie życie”

Podporządkowywanie swojego życia wedle swoistego autorytetu jest naturalnym zjawiskiem wśród społeczeństwa. Często dotyczy to dzieci, które wzorują się na fikcyjnych postaciach z bajek lub w późniejszym okresie życia filmach o zabarwieniu kryminalnym. Podziwiają w nich bohaterska siłę i sprawność fizyczną. Podobnie dzieje się ze społecznością uczniowska, która nie należy do git-ludzi. W latach siedemdziesiątych w warszawskich szkołach zauważono powstanie nowej subkultury działającej w ramach przestępczości szkolnej. Każdy kto nie był gitowcem należał do „frajerów”. Ci z kolei byli prześladowani za to kim są, albo raczej za to kim nie byli mianowicie gitowcami. Każdy kontakt z owym „frajerem uważany był za nieczysty i stanowił zagrożenie. Na wolności grypsujący – tak też ich nazywano, zazwyczaj mieszkali po sąsiedzku co było spójnikiem łączącym daną subkulturę. Stworzyli oni niezwykle oryginalny slang który był podstawą zaistnienia w kręgu Git-ludzi. Przeciwstawiali się wszelkim organizacjom społecznym i młodzieżowym godzącym w wolność oraz indywidualność w ideologii i zapełnianiu wolnego czasu. Wrogami gitowców byli komuniści, a także trzymająca ich stronę milicja, której zarzucano min. krzywdzenie niewinnych ludzi. Pozytywnie odnosili się do wartości religijnych oraz zgodnymi z etosem mieszczańskim. Nie tolerowali homoseksualistów, hippisów i pacyfistów, którzy znajdowali się na samym dnie hierarchii i nazywani byli „cwelami”. Największym szacunkiem otaczano gitowca, który sprawdził się i na wolości i wiezieniu. Stawał się autorytetem wśród grupy jednak nie był liderem gdyż wśród grypsujących panuje zasada równości oraz każdy ma tyle samo do powiedzenia. Jak na dość chuligański sposób bycia dość interesująco pojmowali rolę kobiecą. Miała ona być cnotliwa i bez kontaktu z jakimikolwiek używkami. Najbardziej krytykowane były lesbijki oraz hipiski.


Subkulturą, która przejawia w swojej działalności agresję są skinheadzi. Słowo to pochodzi z języka angielskiego i dosłownie znaczy „skórogłowi”. Korzenie skinów jak są również nazywani wywodzą od angielskich „modsów”, których stanowili odłam. Modsi ideologicznie podobni to polskich git- ludzi wyznawali kult siły fizycznej, odwagi i męskości. Swój sprzeciw przeciwko ogólnie przyjętym zasadom wyznawali poprzez krytykę ukierunkowaną w starsze pokolenie uległe wpływom systemu. Wrogo nastawieni byli do ludzi wysoko usytuowanych na drabinie społecznej, którzy dodatkowo odnosili się ze swoją majętnością. Ta wrogość była jedynym czynnikiem łączącym ich z „rockersami”. Faktycznie jednak rockersi byli przeciwnikami modsów. Poprzez niechlujny ubiór dawali obraz swojego robotniczego pochodzenia. Cechował ich świadomy prymitywizm w zachowaniu o agresywnym podłożu. Skini w Polsce
pojawili się w sytuacji kryzysu, chaosu i zahamowania moralności czyli tzw. transformacji po 1989r. Wg Marka Filipiaka polskich skinów możemy podzielić na „Nazi”, „nazi-skins”, „ojowców” i „szarpowców”. Każdy z tych odłamów był inny. Głosili hasła od nacjonalizmu przechodzącego w skrajny szowinizm po hasła antyrasistowskie. Marzenia skinów nacjonalistów opierają się na autokratycznej władzy skupionej w jednej silnej ręce, zdrowym narodzie wolnym od używek, homoseksualizmu i innych patologii społecznych. Polskich skinheadów cechuje odmienny niż w innych częściach Europy stosunek do religii. Niektórzy uczestniczą w manifestacjach organizowanych przez organizacje katolickie i mszach z różnych okazji. Część jednak nie angażuje się w tego typu przedsięwzięciach. Ubierający się w ciężkie wojskowe buty, wojskowy pasek do spodni, odpowiednio podwinięte spodnie jeans i specjalne kurtki skini łączą się w zorganizowane grupy, z których każda ma swojego lidera. Skinheadzi poprzez głoszenie nacjonalistycznych i ksenofobicznych haseł oraz skłonnością do agresywnych i porywczych zachowań budzą zaniepokojenie wśród opinii publicznej. Oprócz „nazi-skinsów’ postrachem stadionów na całym świecie są szalikowcy. Są to fanatyczni kibice drużyn piłkarskich, którzy pod wpływem ekstremalnych emocji jakie wywołuje mecz piłki nożnej wszczynają bójki niszcząc przy tym stadiony, środki komunikacji miejskiej lub obiekty użytku publicznego. Cechuje ich bardzo silne utożsamianie się z piłkarzami oraz obsesyjne uwielbienie piłkarskiej drużyny. Każda inna drużyna niż ta której barwy widnieją na szaliku kibica (stąd nazwa subkultury) jest wrogiem którego należy niszczyć. Często wchodzą w ten sposób w konflikt z prawem gdyż ich agresja skierowana jest także przeciwko funkcjonariuszom policji i ochrony cywilnej. W wyniku tych skandalicznych sytuacji, które nie powinny mieć miejsca w cywilizowanym świecie wielu ludzi podupadło na zdrowiu lub utraciło życie!


Wspólna pasja jest nieodłącznym czynnikiem integrującym ze sobą ludzi. Miłość do szybkich maszyn jakimi były motocykle dała początek amerykańskim ridersom. Zaczęło się od niewinnej fascynacji lecz ta niewinność z biegiem czasu przekształciła się w motocyklowe gangi niszczące przydrożne bary i hotele – Aniołów Piekieł. Tak nazywała się modyfikacja subkultury ridersów, która nie stroniła od jazdy pod wpływem alkoholu, szokowania strojem oraz brutalności i skłonności do agresji.


Stereotyp motocyklisty kreuje go na groźnego chuligana i bandytę, który ma na „swoim kącie” wiele przestępstw. Połączenie stereotypu z wizerunkiem motocyklisty pochodzącego z amerykańskich filmów akcji: „ młody człowiek w czarnej skórzanej kurtce, wysokich butach, z opaską na głowie podtrzymującej długie włosy” niejednokrotnie przyprawiał o „gęsią skórkę”. Jednak współczesny bickers znacznie różni się od stereotypu i Aniołów Piekieł. Polscy motocykliści zwani również harlejowcami skupiają się w „Harley Davidson Club- Riders of Poland”, który to mieści się w Warszawie. Przynależność do tej subkultury traktowana jest jako ucieczka od codzienności i chwilowe odcięcie się od bieżących spraw i nurtujących problemów. Jest też sposobem na pokazanie się i pochwalenie się swoją maszyną przed innymi co jest często spotykanym zjawiskiem wśród mężczyzn, choć do tej subkultury należały również kobiety. Miejscem spotkań motocyklistów w Polsce jest miejscowość Wenecja. Spotykają się tam miłośnicy zarówno starych jak i nowych motocykli. Nie brakuje tam także gości z zagranicy, różnego rodzaju programów artystycznych oraz zbiorowej konsumpcji piwa.
Subkultura motocyklistów jest przykładem jak duży wpływ może mieć na ludzi moda, stereotypy, amerykańskie filmy akcji oraz mass media.


3. Subkultury kreacyjne

„ Młodzież ta wybiera twórczą drogę rozwoju…-autokreacji artystycznej..- kultury dziania się, bycia w drodze na szlaku…- działalności happeningowej”

Sztuka jest nieodłącznym elementem wyrażenia siebie swojej indywidualności, emocji i przekonań. Może nią być wszystko a tworzyć może każdy. W szerszym rozumieniu sztuką nie jest już tylko wiersz, obraz czy powieść historyczna ale także styl bycia sposób ubierania się i zachowania. Grupy twórcze chciały być niezależne od instytucji o charakterze profesjonalnym gdyż ich rozumienie świata borykało się z zupełnie innymi problemami niż tymi, które dostrzegano w głównym nurcie kultury narodowej. Muzyka młodzieżowa stała się niezwykle autentyczna ze światopoglądem wielu indywidualności. Z tekstami piosenek utożsamiała się cała rzesza młodzieży, w których wyrażała swój bunt przeciw światu i jego rzeczywistości, sarkastyczną pogodę ducha, wszelkie leki i niepewności w różnych formach. Nazwana została muzyką alternatywną. Popularna wśród młodych ludzi jest też kultura rockowa która na pierwszy rzut oka kojarzy się z demoralizacją, propagowaniem wolnej miłości alkoholu, narkotyków i nonkonformistycznych haseł. Utożsamiana jest z oburzającym zachowaniem podczas koncertów, dewastacją ulic i skłonnością do swawolnego trybu życia idoli. Choć to wszystko prawda istnieje też druga strona medalu. Wielu artystów rockowych brało udział w akcjach charytatywnych i przeznaczali pieniądze z koncertów dla potrzebujących. W ich twórczości znalazło się miejsce na współczucie, wrażliwość i sprzeciw wobec patologiom ówczesnego świata. Od czasów kiedy zaczęto organizować festiwale Woodstock młodym ludziom nie wystarczają kluczowe postaci okresu kontestacji, potrzebują być pozyskiwani przez nowych idoli. Sukces i akceptacja programu „Róbta co chceta” przygotowany przez Jurka Owsiaka dowodzi, że młódź zgadza się na improwizacyjne połączenie różnych form sztuki i młodzieżowych powiedzeń. Na scenie rockowej obecni także byli buntownicy rocka którzy często byli oskarżani o obrazę uczuć religijnych bądź konkretnych osób. Zdumiewali i wywoływali skandale odważnymi tekstami piosenek. Niekiedy autorytetem stawał się prezenter radiowy zyskując większą popularność niż niejeden wokalista.
Ciekawym zjawiskiem była działalność happeningowa. Za pomocą spektakli ulicznych, w których dominował humor na granicach ironii przekazywano prawdziwe treści dotyczące życia w społeczeństwie. Najczęściej tworzyli je studenci i głównie młodzież. Posługiwali się rekwizytami codziennego użytku, które były pewnego rodzaju symbolem. Należało bowiem dopatrywać się głębszego sensu w przekazywanych treściach. Dotychczas był podział na widownie i publiczność jednak dzięki teatrowi życia jakim był happening ta granica została zniesiona. Scena nie była już otoczona grubym murem z paroma oknami na ulicę. Ta właśnie ulica stała się sceną w której aktorami byli nawet milicjanci, którzy tłumiąc barwne przedstawiania dodawali wątku sensacyjnego. W Polsce działalnością o takim wymiarze zajmowała się min. Pomarańczowa Alternatywa której głównym animatorem był Waldemar Maria Frydrych. Posługiwali się sztuką prowokacji która była ich sposobem na ośmieszenie bądź pokazanie prawdziwego oblicza komunistycznej rzeczywistości w PRL-u. Sięgali często także po puszki ze sprayem. Sprejowcy uprawiali sztukę graffiti. Najczęściej swe malunki pozostawiali na murach pod osłoną nocy. Graffiti stało się sposobem walki pomiędzy grupami a także spontaniczne wyrażenie własnych poglądów czy emocji. Sprejowcom nie było obce zostawianie śladów swojej działalności na plakatach wyborczych polityków czy nawet murach kościołów. Mury były także przestrzenią do zwalczania wrogich sobie subkultur.





III PODSUMOWANIE


Obecność młodzieży w życiu społecznym spotyka się z akceptacją ogólnie przyjętych norm bądź całkowitym jej odrzuceniem. Jak pisze Marian Filipiak „Młodzież z natury usposobiona idealistycznie, łatwo dostrzega niekonsekwencje i sprzeczności w wartościach funkcjonujących w świecie dorosłych i niewydolność instytucji społecznych” Dodatkowo ich młodzieńczy zapał studzony był poprzez nieprzychylne dla człowieka systemy polityczne utrudniające samorealizację. Zaczęto wiec dążyć do wytworzenia własnego sposobu na szarą rzeczywistość. Jednym z takich sposobów była ucieczka w subkulturę. Była ona swoistym odzwierciadleniem odrębności poprzez tworzenie indywidualnych ideologii, której nieodłącznym elementem był wyrazisty i dość często szokujący wizerunek. Negowano wszystko co było powszechnie przyjęte przez społeczeństwo aby stworzyć idealną przestrzeń do zaaplikowania w niej samego siebie. Subkultury są pewnego rodzaju buntem, niezgodą w stosunku do rzeczywistych realiów życia w społeczeństwie. Poprzez subkultury młodzież pokazywała że oni też istnieją i nie można ich pomijać. Młódź przejawiała troskę o środowisko, miłość do zwierząt, fascynację maszynami, utożsamianie się z autorytetami oraz te negatywne zjawiska jakimi niewątpliwie jest agresja, frustracja i przemoc. Jednak w każdej z tych subkultur było coś fascynującego mianowicie poczucie przynależności do danej grupy. W wielu z nich panowała zasada braterstwa „jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Ci młodzi ludzie spotykali się z innymi którzy mieli podobne zainteresowania i poglądy na świat. Wśród tego samego pokroju ludzi nie czuli się obco wręcz przeciwnie dany krąg subkulturowy był ich miejscem na świecie.









Bibliografia


1. Marian Filipiak, Od subkultury do kultury alternatywnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999
2. R. Dyoniziak, Młodzieżowa podkultura, Warszawa, 1965
3. B. Suchodolski, Kultura i antykultura, „Miesięcznik Literacki”, 1979
4. Marek Jędrzejewski, Młodzież a Subkultura, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999
5. J. Stillson, Hare Krishna and the Counter Culture, New York 1974
6. P.B Clarke, Black Paradise: The Rastafarian Moment, wydaw. “The Aquarian Press”, New York 1986
7. M. Pęczak, Mały Słownik subkultur młodzieżowych, Warszawa 1992
8. W. Siwiak, Estetyka rocka, wyd. Semper ,Warszawa, 1993
9. M. Jędrzejewski, Subkultury a przemoc, Wydawnictwo Akademickie” Żak”, Warszawa 2001

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz